Spomenica Srpskog ratnog vazduhoplovstva- Pukovnik Tomić

Tvrdi uvez, izdanje 2015.


Originalna riječ priređivača o djelu:

Pukovnik Miodrag P. Tomić, jedan od šestorice prvih srpskih pilota, nesumnjivo najuspešniji od njih, imao je dugu pilotsku, vazduhoplovnu, oficirsku i komandantsku karijeru. Veliki rat je završio kao najiskusniji srpski pilot, u činu poručnika, sa tri vazdušne pobede, od kojih dve nepriznate. U službi Vazduhoplovstva vojske Kraljevine Jugoslavije, ostao je do Aprilskog rata. Bio je na raznim dužnostima. Leteo je aktivno na svim tipovima aviona korišćenim do sredine tridesetih godina. Od 1939. godine bio je i ađutant Kralja Petra II Karađorđevića. U Aprilskom ratu je zarobljen i odveden u nemački logor. Posle rata nije želeo da se vrati u Jugoslaviju i, kako mu je supruga bila Amerikanka, emigrirao je u SAD. Umro je 1962. u Čikagu. Imao je sva srpska i jugoslovenska odlikovanja a takođe i visoka francuska odlikovanja, među kojima dva Ratna krsta 1914-1916, dva 1916-1918, dve medalje Legije časti itd.

Pukovnik Tomić je bio hrabar, disciplinovan, snalažljiv i pronicljiv pilot, vrlo sposoban i sa izraženim smislom za pilotažu. To je potvrdio tokom Velikog rata leteći u eskadrilama Srpske avijatike na Solunskom frontu, uglavnom u lovačkim jednosedima. On je bio i ostao pilot-lovac, u pravom smislu te reči.

O Tomićevom tekstu

Tomićev neobjavljeni tekst, kucan na pisaćoj mašini, kojeg je kako sam kaže, napisao u nameri da sačuva od zaborava događaje iz početnih godina razvoja Srpskog vazduhoplovstva, bio je na žalost, nedostupan tokom mnogih godina. Srećom, tekst je sačuvan zahvaljujući svetski poznatom vazduhoplovnom istraživaču i piscu, g. Avgustu G. Blumeu iz SAD. Sticajem okolnosti, Blume je dostavio pre šest godina kopiju toga teksta g. Nenadu M. Mikluševu iz Novog Sada, a on ga je prekucao u izvornom obliku i omogućio određenom užem krugu entuzijasta da ga pročitaju.

Jedan od ljudi koji su dobili tekst u internoj prepisci je i gospodin Aleksandar M. Ognjević. U proleće 2014. godine, gospodin Ognjević je kontaktirao gospodu N. Mikluševa i Ognjana M. Petrovića sa predlogom da se biografija pripremi za publikaciju, što je tada prihvaćeno i dogovoreno. Bila je to idealna prilika da se sa srpske strane obeleži stogodišnjica Velikog rata, kao i zapaženog učešća vazduhoplovstva Kraljevine Srbije u njemu.

U ovoj knjizi, tekst je prenet, u najvećoj meri u originalnom obliku, s tim što su izvršene određene jezičke dorade. Zadržan je Tomićev arhaičan jezik i stil pisanja, a takođe i njegov neuobičajen manir da o sebi piše i u prvom i u trećem licu, često u istom pasusu. Određena imena i nazivi (ličnosti, aviona, organizacija, itd) pisani su velikim slovima, onako kako ih je pisao Tomić. Takođe su zadržane i navodnice kod određenih imena i naziva.

Originalna strana imena i nazivi, koje Tomić nije dao, napisani su na originalnom jeziku u zagradi. S obzirom da u Tomićevom tekstu ima određenih netačnosti, jer je on događaje opisivao po sećanju, mnogo godina posle dešavanja, potrebna objašnjenja, ispravke i tačni podaci dati su u fusnotama. Tomić je uglavnom davao datume po starom (Julijanskom) kalendaru, a priređivači su kod svakog datuma po starom, dodali datum po novom (Gregorijanskom) kalendaru u zagradi. U slučajevima u kojima su podaci sumnjivi, nepotpuni, nejasni ili netačni, objašnjenja su data u fusnotama.

Tomićev tekst sadrži samo mali broj pridodatih fotografija lošeg kvaliteta, uglavnom fotokopija, ali su priređivači obezbedili veći broj fotografija koje se odnose direktno na Tomića i na određene događaje.

Spisak poginulih avijatičara kojeg je sastavio Tomić nije potpun, a deo podataka je sporan ili netačan. Ipak, priređivači su se odlučili da spisak ostave u izvornom obliku, onako kako ga je Tomić dao. Razlog za takvu odluku je želja da se čitaocima i istraživačima ostavi mogućnost upoređivanja podataka.

Na kraju je dodata kratka biografija pukovnika Miodraga P. Tomića, bazirana na službenim podacima.

Samo je zaborav gori od smrti.

Priređivači,
Ognjan M. Petrović, Aleksandar M. Ognjević
Kruševac-Beograd, avgust 2014. godine